İhsan Oktay Anar’ın Galiz Kahraman romanının incelemesini buradan dinleyebilirsiniz.
İçerik Özeti
Bu yazıda Çağdaş Türk yazınının en nitelikli ve gizemli yazarlarından İhsan Oktay Anar’ın Galiz Kahraman adlı romanı incelemeye çalışacağız.
Kitap Hakkında Bilgiler
ISBN: 9789750514180
Dil: Türkçe
Sayfa Sayısı: 181
Cilt Tipi: Karton Kapak
Kağıt Cinsi: Kitap Kağıdı
Boyut: 13 x 19.5 cm
İhsan Oktay Anar, benim için çok değerli bir yazar. Kendi öykülerimde bambaşka bir yöne ilerlememi sağlayan romancı. Eski ile yeninin, hayal ile gerçeğin, felsefe ile hayatın bir orman gibi kardeşçesine işlendiği yapıtlarının tamamını okudum. Hatta birkaçını birden fazla okudum. Burada Kitab’ül Hiyel üzerine de yine bir yazım bulunmakta. Gelelim Galiz Kahraman’a. Kitabı incelemeye geçmeden önce her seferinde yaptığımız gibi önce biraz yazardan İhsan Oktay Anar’dan söz edelim.
İhsan Oktay Anar Kimdir?
1960 yılında Yozgat’ta doğan yazar, ilk ve ortaöğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra lise eğitimi için İzmir Karşıyaka Erkek Lisesine gitmiştir ancak sürekli okuldan kaçıp kütüphaneye giderek kitap okuduğu ve devamsızlığı arttığı için Karşıyaka Erkek Lisesinden atılmış, liseyi akşam lisesine giderek tamamlamıştır.
İhsan Oktay Anar’ın bir fotoğrafı.
Liseyi bitiren Anar, Üniversite sınavlarına girmiş ve Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesini kazanmıştır. Aynı üniversitede yüksek lisans ve doktora eğitimini de tamamladıktan sonra gene Ege Üniversitesi’nde akademisyen olarak görev yapmış 2009 yılında Erdal Öz Edebiyat Ödülünü kazandıktan sonra 2011 yılında emekli olmuştur.
Nitelikli okurlar bilirler, Türkiye’de Sait Faik Öykü Ödülünü ya da Erdal Öz Edebiyat Ödülünü alan yazar, ben geliyorum gelecek yıllara damga vurabilirim hazır olun demek istiyordur. İhsan Oktay Anar da 2009’da Erdal Öz Edebiyat ödülünü alıp 2011 yılında emekli olduktan sonra tüm zamanını İzmir’de yeni kitaplarını yazmaya ayırmaya karar vermiştir.
Böyle ödüller önemli, sevgili okur. Yazarların kendine duyduğu güveni artırıyor sanırım.
İhsan Oktay Anar Kitapları
İhsan Oktay Anar’ın bugüne kadar yayımladığı 7 roman bulunuyor. Bunlar,
- Puslu Kıtalar Atlası
- Kitab-ül Hiyel
- Efrasiyab’ın Hikâyeleri
- Amat
- Suskunlar
- Yedinci Gün
- Galiz Kahraman
Bu yapıtların hepsi birbirinden değerli olsa da Kitab-ül Hiyel birden fazla dile çevrildiği için – İngilizce’de The Book of Devices adıyla yayımlandı – uluslararası tanınırlığını artırdı. Ancak benim favorim Puslu Kıtalar Atlası.
Gelelim bugünkü incelememizin konusunu oluşturan Galiz Kahraman’a.
Galiz Kahraman Özeti
İdris Amil Hazretleri namı diğer efendimiz tüm sıradanlığı ile başkahraman. En büyük özelliği onu diğer insanlardan ayıracak başka hiçbir özelliğinin olmayışı. Tüm bu olağanlığı ise sıra dışı bir biçimde anlatıda onun en büyük farklılığı haline geliyor. Yazar, İdris Amil Hazretleri ile toplumun bu sıradan bireylerinin aradan sıyrılıp önden gidenlerden olmak için ne gibi içgüdüsel davranışlarda bulunduğunu gözler önüne seriyor aslında. Bunu yaparken de okuyucuda anlatılanlar vasıtasıyla topluma ilişkin endişeler uyandırma eğilimi yaratmakta.
Galiz Kahraman’da toplumun birçok kesimine ve hayatın olağan işleyişine getirilmiş çok sayıda eleştiri bulunmakta. İdris Amil Efendi yukarıda söz ettiğim gibi aslında kendi halinde yaşayan, fiziksel veya zihinsel herhangi bir üstünlük belirtisi olmayan sıradan bir adam. Ancak kendisine ilişkin algısı bunun tam tersi. Toplumda saygın bir yer edinebilmek uğruna hapse girmekten hırsızlar çetesine katılmaya, şair olmak için ders almaktan, film artisti olmaya dek birçok işle meşgul.
İhsan Oktay Anar
Hepsinde de ziyadesiyle başarısızlığa uğruyor. Rüşvet, iftira, yalan, hırsızlık vb. toplumsal normlar içinde suç sayılıp ayıplanacak ne varsa İdris Amil Hazretleri tarafından yapılıyor, yapılıyor ama olmuyor.
İhsan Oktay Anar – Galiz Kahraman
Galiz sözcüğünün anlamına ilişkin yaptığım aramalar sonucu kaba, çirkin hatta iğrenç demek olduğunu öğrendim. Kahraman sözcüğüyse sadece bizde değil tüm dünya milletlerinde olumlanan bir durumu anlatıyor. Oysa İhsan Oktay Anar kahraman sözcüğünün adılı olarak Galiz’i seçmiş. Bu seçim romanın tüm konusunu da özetliyor aslında.
Galiz Kahraman Konusu
Galiz Kahraman öncelikle anlattığı dönem itibariyle yazarın diğer yapıtlarından –Efrasiyab’ın Hikayeleri kitabında da benzer bir durum vardı- ayrılmakta. Galiz Kahraman, Cumhuriyet’in ilk yıllarında geçiyor.
Galiz Kahraman’ın Karakterleri
Burada romanın karakterlerinden söz etmek kitabın incelemesine büyük katkı sağlayacaktır. Örneğin efendimizin (İdris Amil Hazretleri) dayısı aklını kaçırmış bir adamdır. Bu adam Diyarbakırlı bir doktorla elektrikçinin icadı bir aletle gezinmektedir. Bu alet dayımızın aşk veya herhangi bir nedene bağlı biçimde gelişecek sinir krizleri için çeşitli derecelerde beynine elektrik vermektedir.
Bu aletin tasarımını ve işleyişini öylesine açık anlatmış ki yazar bunun bir dönem kullanılmış olabileceğine inanmak istedim şahsen.
Hz. Peygamber döneminden kalma Lut, Uzza ve Menat adlı putlara tapan Kabadayı Yarma İskender var bir de. Yine şehrin diğer kabadayısı Remzi ve kardeşi (İdris Amil’in eşi) Remziye karakterleri de yasal ile yasal olmayanın içe içe girmesine yapılmış bir eleştiri.
Yazarın diğer kitaplarında da sıkça gördüğümüz aniden değişen olaylar ve kişiler Galiz Kahraman’da da var. Remziye’den olan çocuk ve çocuğun üç günlükken çiğ kıyma yemesi, yaşıtlarından farklı büyümesi, müzik aleti çalabilmesi ve ışık görünce tavşan gibi kalması buna örnek çok garip bölümler. Ancak kitabın bence en orijinal adamı Efgan Bakara.
Efgan Bakara
Efgan Bakara bizim karşımıza eğlenceli bir tip olarak çıkarılmış. Yaptığı işlerde başarılı olmak için mücadele veren bir adam… Bir gariban anası ile yaşadığı çatı katından, ileri derecede bozulmuş gözlerine, yağmurlu havalarda ayakkabısının delik yerlerine koyduğu gazete parçalarına kadar tanıdığımız Efgan Bakara saflığın sembolü.
Galiz Kahraman’ın Kitap Kapağı
Kitabın kapağında verilen görsel, içeriğine ilişkin bir özet gibi. Bozuk bir terazi, müteahhittin kör testeresi, tabanca ve yazılı bir kâğıt. Bunların tam ortasında ise bir adam ve hemen altında Mevcude’nin Çekilmez Hoppalığı yazısı.
Yazarın, kitabın kapağında okuyucuya sunduğu müellifi İhsan Kundura olan bu roman ile aslında Milan Kundera’nın Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği romanına gönderme yaptığını söylemek olanaklı.
Kaynaklar
https://reviewsofbook.com/the-book-of-devices-by-ihsan-oktay-anar/
https://kalemkahveklavye.com/ihsan-oktay-anar-galiz-kahraman-inceleme/
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0hsan_Oktay_Anar
Galiz Kahraman İncelemesi
- Anlatı
- Kurgu
- Biçem
- Atmofer
Kısaca Görüşüm
Çağdaş Türk yazının en nitelikli yazarlarından İhsan Oktay Anar’ın Galiz Kahraman’ı düşle gerçeğin birbirine girdiği, muhteşem atmosferiyle okuru kendine hayran bırakan bir yapıt.