On Küçük Zenci İncelemesi -Agatha Christie

Agatha Christie’nin On Küçük Zenci kitabının incelemesini buradan dinleyebilirsiniz.

İçerik Özeti

Bu incelemede polisiye türünün önemli kalemlerinden İngiliz yazar Agatha Christie‘nin On Küçük Zenci isimli eserini inceleyeceğiz.

Kitap Hakkında Bilgiler

Çevirmen: Çiğdem Öztekin
Orijinal Adı: And Then There None
ISBN: 9789752126169
Dil: TÜRKÇE
Sayfa Sayısı: 224
Cilt Tipi: Karton Kapak
Kağıt Cinsi: Kitap Kağıdı
Boyut: 13.5 x 19.5 cm

Agatha Christie Kimdir?

Tam adı Agatha Mary Clarissa Miller Christie Mollowan olan İngiliz yazar, polisiye edebiyatın en önemli isimlerinden biridir.

Babasını küçük yaşta kaybeden Agatha Christie annesi tarafından evde eğitilmiş ve yalnız bir çocukluk geçirmiştir. Küçük yaşta öyküler yazmaya başlayan Agatha, 16 yaşında şan ve piyano öğrenimi görmek üzere Paris’e yollandıysa da kısa sürede bundan vazgeçmiştir.

1914’te pilot albay Archibald Christie ile evlenmiştir. Bu evliliğinden 1919 yılında kızları Rosalind dünyaya gelmiştir. Çift 1926 yılında evliliklerini sonlandırmıştır. Talihsizlikler üst üste gelmektedir. Agatha Christie aynı sene içerisinde annesini de kaybedecektir. Fakat 1927 senesinde Ortadoğu’ya yaptığı ziyaretler sırasında Arkeolog Max Mallowan’la tanışacak Suriye ve Irak’taki kazı alanlarına yaptığı yolculuklarda beraber olacak ve ardından evleneceklerdir.

Disleksi olmasına rağmen okumayı çok seven Agatha Christie okuduklarından daha iyi polisiye öyküleri yazacağını düşünerek Styles’daki Esrarengiz Olay adlı bir roman yazacaktır. Bu kitap çeşitli geri çevirmelerden sonra 1920 yılında basılmıştır. Eser, Agatha Christie’nin yarattığı kurgusal karakterlerden Hercule Poirot’un içinde olduğu ilk eserdir. Hercule Poirot zeki, alaycı ve İngiliz üst tabakasının kültürünü eleştiren bir karakterdir.

Yapıt ve yarattığı karakter hayli beğenilmiştir. Bunun üzerine yarattığı bir diğer karakter ise Miss Marple’dır. Sevimli, yaşlı bir amatör dedektif olan Miss Marple da çok tutulmuştur. İkinci eşinin arkeolog olması ve çok seyahat etmeleri sebebi ile onunla evlendikten sonra Christie’nin romanları 1930’lar itibariyle çoğunlukla uluslararası mekânlarda geçmeye başlamıştır.

Agatha Christie ile ilgili en önemli gizemlerden biri 1926 yılında kaybolması ve bir süre kendisinden haber alınamamasıdır. Arabasının bir göl kenarında ağaçlara çarpmış halde ortaya çıkması da sevenlerini hayli kaygılandırmıştır. Ancak Christie bu olaydan 11 gün sonra ortaya çıkmış ve hiçbir açıklama yapmadan yaşamına devam etmiştir. Bugünün gözlükleriyle bakınca bunun Gökhan Özen’in kaçırılmasına benzer bir reklam girişimi olabileceğini tahmin ediyoruz ama gene de bilinmeyen çok.

On Küçük Zenci Özeti

Birbirlerini daha önce hiç tanımamış farklı meslekler icra eden farklı sınıflardan on kişi, kendilerine gelen gönderenini tanımadıkları bir mektup alırlar. Tatillerini Devon açıklarında bulunan ve hakkında farklı spekülasyonlar bulunan Zenci Adası’nda geçirmeleri için davet edilmektedirler.

Tüm davetliler bu ada ve ev sahiplerini merak etmektedirler. Bir feribotla adaya ulaştıklarında diğer sekiz misafirden iki gün önce gelip malikaneyi hazırlamış olan hizmetliler Bay ve Bayan Rogers tarafından karşılanırlar. Ev sahiplerinin ertesi gün adaya gelecekleri haberini alan misafirler odalarına yerleşirler.

Odalarında On Küçük Zenci isimli bir çocuk şiiri bulunmaktadır. Yerleşme faslından sonra akşam yemeğinde bir araya gelirler. Yemek odasında da on zenci heykelciği bulunmaktadır. Misafirler; Doktor Armstrong, General Mac Arthur, Henry Blore, Teğmen Lombard, Vera Claythorne, Anthony Marston, Emily Brent ve Yargıç Wagrave’dır.

Yemeğin bitmesinden sonra misafirler kahvelerini beklerken Bay Rogers ev sahibinin ona mektubunda verdiği talimat ile gramofona bir plak koyar. Gramofondaki ses evde bulunan herkese geçmişlerinde ölümüne yol açtıkları insanların ölüm tarihlerini ilan eder.

Herkes şaşkındır. Kendilerini diğerlerine açıklamaya çalışırlar, mazeretler sunarlar. Herkes suçsuz olduğundan söz ederken tartışma esnasında Bayan Rogers fenalaşır. Onu odasına götürdükten sonra içkisinden bir yudum alan Bay Marston yere yığılır. Bardağına baktıklarında dibinde siyanür bulmuşlardır.

Herkesin sinirleri alt üst olmuşken küçük heykelciklerden birinin kaybolduğunu fark ederler. Herkes kaygıyla kendilerine yöneltilen suçlamalar hakkındaki gerçekleri anlatır. Bir biçimde birilerinin ölümüne sebep olmuşlardır ancak hiçbiri bilerek yapılmış davranışlar değildir.

Misafirler uykuya çekilirken ertesi sabah adaya getirildikleri ve her sabah erzak getirdiği söylenen tekne ile dönme planı yapılmıştır. Herkes yataklarına çekildikten birkaç saat sonra Bay Rogers karısını uyandıramadığını söylemek için Doktor Armstrong’un odasına gelir. Kadının zehirlendiğini anlarlar. Bir zenci heykelciği daha eksilmiştir.

Sabah olduğunda kahvaltıda buluşan misafirler aralarından General Mac Arthur’un ortada olmadıklarını fark ederler. Onu bulduklarında ölü haldedir ve heykelciklerden biri daha kaybolmuştur. Herkes birbirini suçlar.

Ertesi sabah uyandıklarında hizmetli Bay Rogers kimseyi uyandırmaya gelmemiştir. Onu odunların yanında kafasında bir balta ile ölü halde bulurlar. Bir heykel daha eksilmiş ve altı kişi kalmıştır.

Bir şekilde yapılan kahvaltıdan sonra kendini yorgun hisseden Emily Brent’i oturup kaldığı koltukta ölü halde bulular. Doktor Armstrong’un şırıngalarından biri kayıptır ve Emily Brent’e zehir enjekte edildiği anlaşılır. Herkesin aklında katil olduğuna inandığı birisi vardır. Vera Claythorne dinlenmek için odasına girdiğinde çığlığı basar. Odasında asılı duran bir yosunla karşılaşır. Sese gelen misafirler arasında Yargıç Wagrave yoktur. Onun odasına gittiklerinde onu da ölü halde bulurlar.

Artık sadece dört kişi kalmışlardır. Doktor Armstrong, Vera Claythorne, Henry Blore ve Teğmen Lombard. Herkes odasının kapısını iyice kilitleyip odasına çekilir. Henry Blore dışardan gelen bir ses duymuştur Armstrong’un odasında olmadığını fark edip diğerlerine haber verir. Onu arasalar da bulamazlar. Şimdi sadece 3 kişilerdir.

Günü adada açık havada anakaraya haber vermeye çalışarak geçirirler. Vera Claythorne tekrar malikaneye gitmek istemez. Henry Blore ise yemek yemek için geri döner. Bir gürültü duyarlar. Bay Blore da ölmüştür.

Bu olay ardından Teğmen Lombard sahile vurmuş bir şey fark eder. Bu Doktor Armstrong’un cesedidir. Bunu gören Vera Claythorne artık yaşananlara dayanamaz. Henry Blore’a ait olan ve bir ara kaybolup sonradan tekrar ortaya çıkan silahı Teğmen Lombard’ın elinden kapıp onu öldürür. Malikaneye dönüp kalan son heykelciği de kırıp odasına çıkar.

Odaya girdiğinde tavana asılmış bir ip onu karşılar. Artık geçmişin getirdiği ağır yüklere ve bu adada yaşanan olaylara dayanacak gücü kalmayan Vera Claythorne kendini asar. On misafir de ölmüştür. Aynı çocuk şiirindeki gibi. Tüm yaşananlar ardından adaya ulaşan polis bu gizemli olayı çözemez. Ta ki denizde bir balıkçı tarafından bulunan el yazısı belgeye kadar. Bu belge tüm gerçekleri ve ölümleri açıklar vaziyettedir.

On Küçük Zenci Konusu

Aslen tanımadıkları gizemli ev sahipleri tarafından Zenci Adası’na davet edilen on yabancının, geçmişlerinde sebep oldukları ölümler yüzünden suçlanmasıyla başlayan bu macera on yabancının gizemli bir biçimde birer birer ölmesini anlatır. Okuyucuyu katilin kim olduğu konusunda sürekli ters köşeye yatıran bu eser polisiye severlerin belleğinde eskimeyen ve unutulmaz bir yere sahiptir.

On Küçük Zenci Alıntıları

Şimdilik yapacağımız şey, ne olursa olsun görünüşe aldanmamaktır.

“On küçük zenci yemeğe gitti,

Birinin lokması boğazına tıkandı. Kaldı dokuz,

Dokuz küçük zenci geç yattı,

Sabah Biri uyanamadı, kaldı sekiz,

Sekiz küçük zenci Devon’u gezdi,

Biri geri dönmedi. Kaldı yedi,

Yedi küçük zenci odun kırdı,

Biri baltayı kendine vurdu. Kaldı altı,

Altı küçük zenci bal aradı,

Birini arı soktu. Kaldı beş,

Beş küçük zenci hukuka merak sardı,

Biri hâkim oldu. Kaldı dört,

Dört küçük zenci yüzmeye gitti,

Birini balık yuttu. Kaldı üç,

Üç küçük zenci ormana gitti,

Birini ayı kaptı. Kaldı iki,

İki küçük zenci güneşte oturdu,

Birini güneş çarptı. Kaldı bir zenci.

Bir küçük zenci yapayalnız kaldı.

Gidip kendini astı.

Kimse kalmadı.”

On Küçük Zenci Genel Değerlendirme

Bu kitap benim okuduğum ilk Agatha Christie eseriydi. Kendisinin adını çok duymuş olsam da onun herhangi bir kitabını okuma fırsatı bulamamıştım. Yani kitaba herhangi bir beklentim olmadan başladım. Yüz doksan bir sayfalık bu macera beni en başından kendine bağladı.

Kitabın en sevdiğim özelliği okura sürekli “acaba bu olayların arkasında kim var?”, “Şimdi kim ölecek?”, “Acaba kim katil?” diye düşündürtmesi ve size sürekli bir karakteri katil diye işaretlettirmesi oldu. Karakterlerin düşüncelerinde veya geçmişlerindeki ufacık detaylara dahi dikkat edip, çıkarımlar yapıp sürekli yeni birini katil olarak belirledim ve her seferinde yanıldım.

Duru anlatımıyla bende fazlasıyla merak uyandıran ve asla hikâyeden kopartmayan bir eserle karşılaşmış oldum. Özetle polisiye eserleri seven biri olarak sadece polisiye severlere değil tüm okurlara önereceğim bir kitap.

Agatha Christie Kitapları

Agatha Christie adeta bir polisiye fabrikası gibi. “On Küçük Zenci” kitabının ismi daha sonra ırkçı olduğu gerekçesiyle Agatha Christie vakfı tarafından “On Kişiydiler” olarak değiştirilmiş. Bu bilgiyle birlikte sayısız eserlerinden dilimize çevrilenlerin sıralı tam listesi aşağıdaki gibi.

• Ölüm Sessiz Geldi
• Gizli Düşman
• Dersimiz Cinayet
• Kahverengi Elbiseli Adam
• Poirot Araşırıyor
• Chimneys Şatosunun Esrarı
• Roger Ackroyd Cinayeti
• Büyük Dörtler
• Mavi Trenin Esrarı
• Dört Neşeli Arkadaş
• Cinayet Ortakları
• Ölüm Çığlığı
• Ruhların Cinayeti
• Cesetler Ağlamaz
• Cinayetler Kulübü
• Birisi Ölecek
• Kırmızı İşaret
• Şark Ekspresinde Cinayet
• Ceset Dedi ki
• Üç Perdelik Cinayet
• Ölüm Diken Üstünde
• Cinayet Alfabesi
• Gece Gelen Ölüm
• Briç Masasında Cinayet
• Ölüden Gelen Mektup
• Nil’de Ölüm
• Arka Sokaktaki Cinayet
• Ölümle Randevu
• Noel’de Cinayet
• Yedi Sigara
• On Küçük Zenci
• Koltuktaki Ölü
• İskemlede Beş Ceset
• Ölüm Oyunu
• Ölüm Pusudaydı
• Cesetler Merdiveni
• Beş Küçük Domuz
• Cinayet Reçetesi
• Sıfıra Doğru
• Yılan İçini Döktü
• Şampanyadaki Zehir
• Uğursuz Malikane
• Hercule ’ün 12 Görevi
• Şeytan Dönemeci
• Beklenmeyen Şahit
• Çarpık Evdeki Cesetler
• Cinayet İlanı
• Fare Kapanı
• Bağdat’ta Buluşalım
• Fotoğraftaki Lekeler
• Zarif Bir Cinayet Gecesi
• Ecelin Çağrısı
• Porsuk Ağacı Cinayeti
• Nereye?
• Üç Yanlış Üç Ceset
• Sonuncu Kurban
• Trende Cinayet
• Şahidin Gözleri
• Kapı Tekrar Vuruldu
• Noel Kekinin Gizemi
• Ölüm Büyüsü
• Ve Ayna Kırıldı
• Ölüm Saatleri
• Ölüm Adası
• Cinayetler Oteli
• Tavus Kuşu Cinayeti
• Gece Yarısı Cinayeti
• Pembe Evdeki Ölü
• Elmayı Yılan Isırdı
• Benim Adım Ölüm
• Ölüm Meleği
• Filler de Hatırlar
• Cinayetler Kapısı
• Hercule Poirot İz Üzerinde
• Ve Perde İndi
• Uyuyan Ölüm
• Miss Marple’ın Son Maceraları
• Işıklar Sönünce

Kaynaklar

https://onedio.com/haber/unlu-polisiye

https://www.cumhuriyet.com.tr/haber

https://dergipark.org.tr/tr/download